Licznik odwiedzin: 21719882
O parafii

Mały Kack to dzielnica Gdyni charakteryzująca się interesującą historią oraz osobliwym położeniem. Część dzielnicy nazywanej Doliną Kaczego Potoku zawdzięcza swoje powstanie lodowcowi przechodzącemu przez te tereny. Dzielnica a wcześniej osada zawdzięcza swoją nazwę rzece przepływającej przez te tereny - rzece Kaczej. Pierwsze wspomnienia na temat Kaczego Potoku pochodzą z 1236 roku. W XIII wieku administracyjnie Mały Kack leżał w obrębie Kasztelani Gdańskiej.

Najwcześniejszy zapis o wsi "Katzco" (czyt. Kacko) pochodzi z 1277 roku. Na terenie Małego Kacka odkryto znaleziska wskazujące na zamieszkanie tego terenu już 550-400 roku przed Chrystusem. Najwcześniejsza wzmianka na temat wsi pod nazwą Klein Katze (Mały Kack) pochodzi z 1383 roku. W tym czasie we wsi działy młyny zbożowe i papiernie, cegielnie a także największe na Pomorzu Gdańskim skupisko Kuźnic żelaza. W późniejszym czasie powstawały na tych terenach także browary oraz karczmy. W XVI wieku na ten teren osadnicy niemieccy przenieśli luteranizm, aby zbudować zbór ewangelicki złupili oraz podpalili kościół w Wielkim Kacku. Pierwszy pastor pojawił się w 1630 roku. W XIX wieku na terenie Małego Kacka mieszkało 202 katolików oraz 174 ewangelików.

Rysunek 1. Pierwsi misjonarze na misjach w Małym Kacku. Siedzi z prawej strony: ks. Sefan Radtke, proboszcz, stoi drugi od prawej: ks. Leon Rompa. [źródło: Ks. dr Jerzy Więckowiak "Gdynia Mały Kack" str. 27]

W XVIII i XIX wieku tereny Małego Kacka należały do innych parafii. Początkowo do Wielkiego Kacka, następnie w 1927 roku odłączono od kuracji wielkokackiej kościół św. Józefa w Kolibkach w skład której przyłączono także Mały Kack, w 1904 roku liczył - 250 dusz. W XX wieku nastąpił gwałtowny rozwój miasta oraz napływ ludności związany z budową portu. Dotyczyło to także Małego Kacka, który zamieszkiwali głównie robotnicy budujący port. Szczególną troską tereny Gdyńskie objął biskup chełmiński, który troszczył się o opiekę duszpasterską na tym terenie. Dnia 1 stycznia 1933 roku biskup Stanisław Okoniewski utworzył nowy dekanat gdyński. Data ta jest także równoznaczna z utworzeniem kuracji Mały Kack.

Rysunek 2. Rok 1933 budowa pierwszego kościoła w Małym Kacku. Na zdjęciu stoją z prawej Jan Radtke, pierwszy polski wójt Gdyni, w środku ks. Stefan Radtke, proboszcz oraz z lewej Bernard Midowski pierwszy radny parafii. fot. ze zbiorów Zofii Miodowskiej. [źródło: Ks. dr Jerzy Więckowiak "Gdynia Mały Kack" str. 48]

Pierwszym proboszczem nowo powstałej parafii został ks. Stefan Radtke, brat pierwszego polskiego Wójta Gdyni - Jana Radtkego. Zadanie postawione kapłanowi było nie lada wyzwaniem, szczere pole które zastał na terenie przyszłego budynku kościelnego stawiło nie lada wyzwanie. Początkowo zamieszkiwał w pobliskiej kamienicy u Zofii i Bernarda Miodowskich przy ulicy Sandomierskiej 4. Parcele na której wybudowano w latach przedwojennych prowizoryczny kościół parafialny, plebanie oraz budynki gospodarcze. Po wojnie na tych terenach zbudowano 26 metrową wieżę kościelną , salę parafialną.

W 1958 roku podjęto próbę budowy kościoła, jednak władze miejskie zaczęły kwestionować prawo do gruntów na których miał on powstać. W konsekwencji odebrano kościołowi część gruntów. Praktyką w tamtych czasach była budowa tymczasowych kaplic, było to zadanie o tyle łatwiejsze że wówczas dużą część mieszkańców Małego Kacka stanowili rzemieślnicy. Od marca do lipca 1948 roku dobudowano do ściany frontowej wieżę według projektu inż. Brunona Dudzińskiego. W tym samym roku parafianie ufundowali trzy dzwony, najcięższy z nich Maria waży 1200 kg. Poświęcenia wieży i dzwonów 10 października 1948 dokonał biskup chełmiński Kazimierz Józef Kowalski.

Rysunek 3. Pierwszy kościół Chrystusa Króla w Małym Kacku. Procesja teoforyczna w Boże Ciało. Z albumu ks. biskupa Jana Szlagi. [źródło: Ks. dr Jerzy Więckowiak "Gdynia Mały Kack" str. 27]

Rysunek 4. Wnętrze pierwszego kościoła w Małym Kacku (fot. ze zbiorów Klary Knitter). [źródło: Ks. dr Jerzy Więckowiak "Gdynia Mały Kack" str. 28]

Rysunek 5. Ostatnia zima pierwszego kościoła Chrystusa Króla w Małym Kacku 1958 rok. Fot. J. Michalak. [źródło: Ks. dr Jerzy Więckowiak "Gdynia Mały Kack" str. 28]

W latach 1934/35 pierwszy proboszcz parafii przystąpił także do budowy plebanii. Solidność i rozmach tej budowli kontrastowały z budowlami "Drewnianej Warszawy" jak nazywany był wtedy Mały Kack. Dziś dom plebański to zrealizowana w 3/5 budowla, ucięta na skutek niewypłacalności.

Po wojnie w 1945 roku parafia Chrystusa Króla otrzymała opiekę duszpasterską ks. Robert Rompa. Zniszczenia po wojnie oszacowano na 60%, nowy proboszcz szybko przystąpił do odbudowy kościoła. Dnia 8 listopada 1957 roku ks. Robert Rompa przesłał do Kurii Biskupiej w Pelplinie prośbę o wpisanie w roczny plan budowlany 1958, budowy nowego kościoła w Małym Kacku argumentując zniszczenie kościoła podczas wojny a także jego prowizoryczność. Dnia 27 lipca 1958 roku poświęcono kamień węgielny. Po licznej wymianie pism pomiędzy stroną kościelną a urzędami pozwolenie na wykonanie robót budowlanych nadeszło 30 czerwca 1958 roku.

Rysunek 6. Bryła nowego kościoła Chrystusa Króla w Małym Kacku od strony prezbiterium. Fot. J. Michalak. [źródło: Ks. dr Jerzy Więckowiak "Gdynia Mały Kack" str. 34]

Rysunek 7. Elewacja frontowa nowego kościoła Chrystusa Króla, wraz z wieżą pozostałą po poprzednim kościele. [źródło: Ks. dr Jerzy Więckowiak "Gdynia Mały Kack" str. 34]

W 1945 roku dyrektor Liceum Plastycznego w Gdyni - Wacław Szczeblewski namalował dla kościoła w Małym Kacku obrazy Drogi Krzyżowej. W 1955 roku dzięki staraniom i ofiarności parafian zbudowano organy. Wykonawcą była firma Fryderyk Szwarc, Gdańsk- Kartuzy a poświęcone zostały 5 Czerwca 1955 przez ks. Dziekana Józefa Miszewskiego. Konsegracja kościoła odbyła się 21 listopada 1970 roku staraniem ówczesnego proboszcza ks. Jana Cibury, kościół konsekrował bp chełmiński Kazimierz Józef Kowalski. Obrazy w ołtarzach bocznych wykonał malarz gdański Mirosław Brucki w 1997 roku. Rzeźbę Chrystusa Uwielbionego w drewnie - mahoniu afrykańskim namalował artysta plastyk Antoni Manulik - dzieło jest darem rzeźbiarza dla kościoła. Czterometrowa rzeźba została zawieszona w tygodniu poprzedzającym święto patronalne parafii - 22 listopada 1998 roku.

Opracował Sebastian Jędrzejewski na podstawie książek ks. dr Jerzego Więckowiaka: "Gdynia Mały Kack" oraz "Kościół Katolicki w Gdyni".

Wtorek
19 marca 2024
Wielki Post
7:30 - Msza św.
Intencja: ++ Józef (z okazji imienin), Anna, Jacek, Kordulka i zmarli z rodziny
18:00 - Msza św.
Intencja: + Regina Bieniaś (greg. 21.)

(c) copyright 2009 - 2011 by Parafia Chrystusa Króla w Gdyni Małym Kacku